నేర్చుకోవాల్సింది ఎంతుందో..!

ఒక్కోసారి ఏదైనా పదానికి అర్థం తెలుసుకుందామని ప్రయత్నించేటప్పుడు.. ఆ శోధన ఎక్కడెక్కడికో వెళుతుంటుంది. మొన్నీమధ్య వాగ్దానం (వాగ్ధానం కాదు) అన్న పదం మీద కాస్త శ్రద్ధ పెట్టాను. వాక్కును దానం చేయడం ఏంటి..? అసలు దానాల్లో ఈ వాక్కు ఎలా చేరింది..? అసలు దానాలు ఎన్ని రకాలు..? ఇలా ఆలోచిస్తే.. భలే సమాధానాలు దొరికాయి.

వాగ్దానం (వాగ్ధానం కాదు) = అంటే వాక్కును దానం చేయడం అని వివరణ
వాక్కు అంటే పలుకు అని అర్థం. (వాక్కు మూల రూపం వాకు)
పలుకును దానం చేయడం వాగ్దానం. దీన్ని 'మాట ఇవ్వడం' అన్న అర్థంలో వాడొచ్చు.
వాగ్దానం చేశారు అనే బదులు 'మాటిచ్చారు' అని రాస్తే సరిపోతుంది.

దానం అంటే ఇవ్వడం :
ఆదానం అంటే పుచ్చుకోవడం

ఇక దానాలు ఎన్ని రకాలు..? అంటే దశదానాలు, షోడశ దానాలు ఉన్నాయని శబ్దరత్నాకరం వివరిస్తుంది అవేంటో ఓసారి చూద్దాం.
దశ (10) దానాలు :
1.గోదానం (= ఆవులను దానం ఇవ్వడం)
2.భూదానం, (= భూమిని దానంగా ఇవ్వడం)
3.తిల దానం, (= నువ్వుల దానం)
4.హిరణ్యదానం, (బంగారం దానం)
5.ఆజ్య దానం, (= నెయ్యి దానం)
6.వస్త్ర దానం, (= దుస్తుల దానం)
7.ధాన్య దానం, (= ధాన్యం దానం)
8.గుడ దానం, (= బెల్లం దానం)
9.రౌప్య దానం (= రౌప్యం అంటే రూప్యం. అంటే బంగారు లేదా వెండితో చేసిన నాణ్యం. స్థూలంగా దీన్ని ధనదానం అనవచ్చు)
10.లవణ దానం (= ఉప్పు దానం) (లవణాలు మళ్లీ మూడు రకాలు వాటి గురించి కింద వివరణ ఉంది.)
షోడశ (16) దానాలు :
1. గోదానం (= ఆవుల దానం)
2. భూదానం, (= భూమి దానం)
3. తిలదానం (=నువ్వుల దానం)
4.హిరణ్యదానం (=బంగారు దానం)
5.రత్నదానం (= రత్నాల దానం)
6.విద్యాదానం (= విద్య దానం)
7.కన్యాదానం (= అమ్మాయినిచ్చి పెళ్లి చేయడం)
8.దాసీదానం (= దాసీ జనాన్ని దానంగా ఇవ్వడం) (దాసి అంటే డబ్బిచ్చి కొన్న సేవకుడు/సేవకురాలు)
9.శయ్యాదానం (= పడకను దానంగా ఇవ్వడం)
10.గృహదానం (= ఇంటిని దానంగా ఇవ్వడం)
11.అగ్రహారదానం, (= పల్లెటూళ్లను దానంగా ఇవ్వడం)
12.రథదానం (= రథాన్ని దానం)
13.గజదానం (= ఏనుగులను దానం చేయడం)
14.అశ్వదానం, (= గుర్రాలను దానం చేయడం)
15.ఛాగదానం, (= జున్నుపాలు లేదా మజ్జిగ ను దానం చేయడం)
16 మహిషీదానం (= ఎనుము(గేదె)లను దానం ఇవ్వడం)

త్రిలవణాలు :

* లవణాలు మూడు రకాలు (త్రిలవణాలు) అని తెలుసుకున్నాం కదా. అవేంటో తెలుసుకుందాం.
1. సైంధవ లవణం
దీన్ని ఇందుప్పు అని అంటారు. ఇందుడు అంటే చంద్రుడు అని అర్థం. అంటే చంద్రుడిలా తెల్లగా ఉండే ఉప్పును సైంధవ లవణం అని చెప్పుకోవచ్చు.
2. బిడము
దీన్ని అట్టుప్పు అంటారు. (అట్టు+ఉప్పు). అట్టు అంటే ఆపూప విశేషం అంటుంది శబ్దరత్నాకరం. ఆపూపం అంటే పిండివంట. కాబట్టి పిండివంటల్లో వాడే ఉప్పును బిడము అని చెబుతారు.
3. రుచకము
దీన్ని సౌవర్చల లవణం అని అంటారు. ఇది ఒక దినుసు ఉప్పు అంటుంది శబ్దరత్నాకరం.

ఒక్క పదం గురించి శోధన మొదలు పెడితే.. ఎన్ని విషయాలు తెలిశాయో చూశారా..? అందుకే ప్రతి పదానికీ సరైన అర్థం కోసం వెతకాలి.. కొత్తకొత్త విశేషాలు తెలుసుకోవాలి. వాటిని సమర్థవంతంగా ప్రయోగించాలి. అప్పుడే భాష విస్తరిస్తుంది. ఏమంటారూ..!